Somuncu Baba ve Eserleri
Somuncu Baba ve İlim
Şeyh Hamid-i Veli Somuncu Baba hayatı boyunca ilmin peşinden koşmuş, ilim tahsili gâyesiyle birçok seyahat yapmıştır. Dönemin âlimlerinden ve velîlerinden istifâde etmiş aldığı eğitimlerle de talebelerini yetiştirerek onların da İslâm’a en güzel şekilde hizmet etmesine vesile olmuştur. Somuncu Baba ve eserleri dediğimizde akla ilk gelen onun talebeleridir. Somuncu Baba Hazretleri’nin Talebeleri yazımızda belirttiğimiz üzere yetiştirdiği talebeler onun en büyük eserleri olmuştur. Çünkü her biri kendi döneminde tarihe yön veren örnek şahsiyetler haline gelmiştir.
Somuncu Baba ve Eserleri
Şeyh Hamid-i Veli Somuncu Baba Hazretleri, zâhirî ve bâtınî ilimlerdeki derin bilgisine rağmen, çok az yazılı eser vermiş veya çok az eseri bize ulaşmıştır. Fazla eser vermemiş olması, Onun melâmet meşrebinden kaynaklanmış olabilir. Nitekim onun yanında yetişen ve halifesi olan Hacı Bayram-ı Veli de, müderris olmasına rağmen eser yazmamış ve hatta “Muhammediyye” müellifi, halifesi Yazıcıoğlu, eserini kendisine takdim ettiğinde:
“Mehmet, bununla uğraşacağına bir gönül halk etseydin; bir gönle girip onun terbiyesiyle meşgul olsaydın, daha iyi olmaz mıydı?” diyerek kendi düşüncesini de dile getirmiştir.
Yetiştirdiği talebelerinin Osmanlı Devleti üzerindeki etkileri düşünüldüğünde ise Somuncu Baba Hazretleri’nin gönüllere hitâb ederek daha büyük eserler ortaya koyduğunu söyleyebiliriz.
Bu zikredilen hakikata rağmen, SomuncuBaba‘nın kaynaklarda belirtildiğine göre Şerh-i Hadis-i Erba’în(Kırk Hadis), Zikir Risalesi ve Silâh’u-l Mürîdîn adında 3 adet yazılı eseri mevcuttur. Ayrıca “Arkadaşlarıma ve Yolumuzdan Gidenlere Tavsiyelerim” isimli tavsiyeleri ve 2 adet şiiri de günümüze kadar ulaşmıştır. Kırk Hadis eseri Prof.Dr. Enbiya Yıldırım tarafından yayına hazırlanarak Nasihat Yayınları’ndan neşredilmiştir.(Buradan Kırk Hadis eserine ulaşabilirsiniz.)
Bursa Ulu Cami Açılışı ve Fatiha Suresi Tefsiri
Şeyh Hamidi Veli Somuncu Baba Bursa Ulu Camii’nin açılış hutbesinde; “Zamanımızdaki bazı ulemanın Fatiha suresiyle ilgili bazı müşkülleri vardır” diyerek Molla Fenari’nin tüm müşküllerini çözmesi camideki ulema, meşayıh ve insanları hayrete düşürmüş, hayranlıklara gark etmiştir. Hutbe sonrası Molla Fenari -ki bu şahıs şeyhülislam, müfti’ül- en’am ünvanını almış 21 yıl Bursa Kadılığı yapmış bu yüzden fazla eser yazmıştır- ayağa kalkarak cemaate şunları söylemiştir:
“Şeyh Hamid-i Veli bize buradan hikmetler saçıyor. Ululuğunu gösteriyor. Fatiha’nın ilk tefsirini cemaatten herkes anladı, ikinci tefsiri ise buradakilerden ancak bazıları çözebildi. Üçüncü tefsiri çok az kimse anlayabildi. Dördüncü ve ondan sonra yapılan tefsirler bizim idrakimizin dışındadır. Bunları yalnız kendisi anlayabilir.”
Molla Fenari, bu manalardan aldığı ilhamla Fatihayı Şerifeyi tefsir eden bir eser yazmıştır. Bu eseri “Tefsir’ül Fatiha” veya “Ayn’ül-Ayan” olarak bilinir. Bu eser çok meşhurdur ve kaynağı Somuncu Baba Hazretleridir. Bu ise bizlere Somuncu Baba Hazretlerinin tefsirde de üstad olduğunu ispatlarken ledün ilminin ne kadar kıymetli olduğunu bir kez daha gösterir.
Somuncu Baba Hazretlerinin Fatiha Suresini yedi ayrı manada tefsir etmesi onun (mutasavvıfların) işârî tefsiri çok iyi bildiğini kanıtlar. Bilhassa İbni Arabî mektebinin, Kur’an ve Hadislerden çıkardıkları zahiri manalar yanında batınî (manevî) anlamlara muttali olduğunu göstermektedir.
Somuncu Baba Fatiha Suresinin tefsirinde bu metodu kullanmış Fatiha Suresinin manalarını manevi açıdan açıklamıştır. Öyle ki Somuncu Baba ledün ilminin bazı sırlarını Bursa halkına açıklarken namazın nasıl kılınması gerektiğini, namazda okunan Fatiha suresinin önemini ve içeriğini açıklamıştır. Yani insanlara yaratıcıya yapılacak olan ibadetin gerçek boyutunu göstermiştir.
Somuncu Baba Tavsiyeleri ve Şiirleri
Tavsiyeleri:
Şeyh Hamid-i Veli Somuncu Baba Hazretleri’nin “Arkadaşlarıma ve Yolumuzdan Gidenlere Tavsiyelerim” başlıklı bırakmış olduğu tavsiyeleri günümüz insanı için her birisi çok önemli nasihatler barındırmaktadır. Bu tavsiyeler günümüzde birçok araştırmacı için de konu olmuş ve hazırlanan makaleler Somuncu Baba Dergisi’nde yayınlanmıştır. Bu tavsiyeleri ilerleyen yazılarımızda ayrı ayrı ele alacağız.
Arkadaşlarıma ve Yolumuzdan Gidenlere Tavsiyelerim:
- Gizli ve aşikâr her yerde Allah’tan korksunlar.
- Az yesinler, az konuşsunlar, az uyusunlar.
- Avâmın arasına az karışsınlar.
- Tüm mâsiyet ve kötülüklerden uzak dursunlar.
- Dâima şehvetlerden kaçınsınlar.
- İnsanların elindekilerden ümitlerini kessinler.
- Tüm zemmedilmiş sıfatları terk etsinler.
- Övülen sıfatlarla süslensinler.
- Şiir ve şarkı (günaha götürüyorsa) dinlemekten kaçınsınlar.
- Ayrı bir görüşle, kendini cemaatten ayrı bırakmasınlar.
- Aç olarak ölseler bile şüpheli hiç bir lokmayı yemesinler.
Şiirleri:
Somuncu Baba ve Eserleri yazımızda son olarak Somuncu Baba Hazretleri’nin şiirlerinden bahsedeceğiz. Şeyh Hamid-i Veli Hazretleri’nin günümüze kadar ulaşmış iki adet şiiri bulunmaktadır. Tasavvufi boyutta Somuncu Baba Hazretleri’nin içinde bulunduğu ruh halini anlatan bu şiirler günümüzde ilahi formatında birçok tasavvuf müziği sanatçısı tarafından da seslendirilmektedir. Bu şiirler “Biz Ol Uşşak-ı Serbazuz” ve “Senden Dolu İki Cihan” adlarını taşımaktadır. Bu şiirlerle alakalı ilerleyen yazılarımızda daha geniş bilgiler bulabilirsiniz.
Biz Ol Uşşak-ı Serbazuz (Ahmet Özhan’ın Yorumuyla Dinleyebilirsiniz)
“Biz ol uşşak-ı serbâzuz
Akıl rüşd bize yâr olmaz
Mey-i aşk ile sermestiz
Bize hergiz humâr olmaz”
(Şiirin tam metnini buradan okuyabilirsiniz)
Senden Dolu İki Cihan (Somuncu Baba İlahi Grubu Yorumuyla Dinleyebilirsiniz)
“Senden dolu iki cihân
Oldum zuhurundan nihân
Ger bulayım seni âyan
Ya Rab n’ola halim benim”
(Şiirin tam metnini buradan okuyabilirsiniz)
[addthis_vertical_recommended_content]