Şeyh Hâmid-i Velî
Somuncu Baba
Şeyh Hamid-i Veli Somuncu Baba Hazretleri bizim tarihimiz için çok önemli simâlardan bir tanesidir. İnsanlara örnek bir şahsiyet olması hem yaşadığı dönemde hem de kendisinden sonraki dönemlerde insanlara hep yol gösterici olmuştur. Öyle ki yetiştirmiş olduğu talebeler Osmanlı Sultanları ile hep iyi ilişki üzerine olmuşlar, tavsiyeleri ve nasihatleri ile adeta tarihe yön vermişlerdir.
Somuncu Baba Kimdir? Yazımızda Hazretin hayatını daha detaylı şekilde okuyabilirsiniz. Böylesine tarihe yön veren bir zâtın günümüze etkileri de elbette kaçınılmazdır. Somuncu Baba Hazretleri yetiştirdiği talebeler ve günümüze ulaşan nesli ile günümüz insanını da irşâd etmeye devam etmektedir.
Seyyidlik ve Nakîbü’l Eşrâf Dâiresi
Osmanlı kültüründe Şeyh Hamidi Veli Hazretlerine ve ailesine ayrı bir önem verilmiştir. Osmanlı ülkesinde yaşayan seyyid’lerin kayıtlarını tutan Nâkibu’l Eşraflık dairesi Peygamber Efendimiz(sav)’in neslinden gelen bu aileye de kayıtlarında yer vermiştir.
Horasan erenlerinden Şemseddin Musa Efendi’nin oğlu olan Şeyh Hâmid-i Velî Somuncu Baba Hazretleri, nakîbü’l eşrâf kayıtlarına göre 24.kuşaktan Peygamber Efendimiz(sav)’in soyundandır. Yıldırım Bâzyezid Han’dan itibaren Osmanlı Sultanları Somuncu Baba Hazretleri’ne ve neseb-i âlisine sahip çıkmış gönderdiği fermanlar ve elçilerle daima yardımında bulunmak istemiştir.
SomuncuBaba Hazretlerine dair vakfiyeler hazırlanmış ve bu vakıflar askerlikten ve vergiden muaf tutularak Somuncu Baba soyu ve evlatlarının âlem-i islâma hizmet etmeleri için destek olunmaya çalışılmıştır.
Osmanlı Devleti Gazi ve Aziz Vakıfları olarak 2 türlü vakıfları tümüyle vergiden muaf tutmuştur. Aziz Vakıfları içerisinde; Mevlana Celaleddin-i Rumi’ye ait vakıflar, Hacı Bektaş-ı Veli’ye ait vakıflar, Abdulkadir Geylani’ye ait vakıflar, Hacı Bayram-ı Veli’ye ait vakıflar ve Şeyh Hamid-i Veli Hazretleri’ne ait vakıflar bulunmaktadır.
Yani Osmanlı Devleti Padişah kararnamesi ile Somuncu Baba Hazretleri’ne ait vakıfları müstesna vakıflar zümresine dahil etmiştir. Bu sebeple günümüzde Somuncu Baba Türbesi ve Külliyesi’ni ziyaret ettiğinizde türbe ve cami içerisinde çeşitli dönemlerde gönderilmiş padişah fermanlarını görmeniz mümkündür.
Osmanlı'da Seyyidlik ve Nakîbu'l Eşrâflık
Prof. Dr. Ahmet Şimşirgil
Somuncu Baba’nın Evlatları
Şeyh Hamid-i Veli Hazretleri’nin 1412 yılında Darende’de vefâtından günümüze kadar soyu neseb-i âlisi devam etmiştir. Bu soydan vatana ve millete hizmet eden nice insan yetişmiştir. Hamid-i Veli Hazretleri’nin kabri Darende’de bulunan Abdurrahman-ı Erzincâni Hazretlerinin kızı Necmiye Sultan ile evlendiği bilinmektedir. Bu evlilikten Hamidi Veli Hazretleri’nin 4 çocuğu dünyaya gelmiştir.
Oğullarının isimleri Yusuf Hakiki, Halil Taybî ve M. Said Taybî, kızının ismi Mahmude ‘dir. Oğullarından Yusuf Hakiki, Aksaray’da kalarak burada hizmetlerde bulunmuş ve Aksaray’da vefat etmiştir. Diğer oğlu Halil Taybi ise hacdan döndükten sonra babası ile birlikte Darende’ye yerleşmiştir. Diğer çocukları hakkında kaynaklarda pek fazla bilgi geçmemektedir.
Hamid-i Veli Hazretleri’nin nesli her iki oğlu vasıtasıyla hem Darende’de hem de Aksaray’da günümüze kadar devam etmiştir. Aksaray’daki torunları Yusuf Hakiki Baba vasıtasıyla, Darende’deki torunları ise Halil Taybi vasıtasıyla günümüze kadar ulaşmıştır.
Şeyh Hamid-i Veli neslinden büyük devlet adamları, âlim ve fâzıl zatlar yetişmiştir. 20.yüzyılın tanınmış mutasavvıflarından ve divân şâiri Es-Seyyid Osman Hulusi Efendi de bunlardan bir tanesidir.
Somuncu Baba Hayatı
Özet Bilgiler
Somuncu Baba nerede doğmuştur? Ailesi kimdir?
- Şeyh Hâmid-i Velî Somuncu Baba Hazretleri 1331 yılında Kayseri’nin Akçakaya köyünde doğmuştur. Babası Horasan erenlerinden Şemseddin Musa Efendi’dir. Somuncu Baba Hazretleri 24. kuşaktan Peygamber Efendimiz(sav)’in torunudur.
Somuncu Baba’nın eşi kimdir?
- Şeyh Hâmid-i Velî Somuncu Baba Hazretleri, Anadolu’da önemli hizmetlerde bulunan, Şeyh Abdurrahman-ı Erzincânî’nin kızı Necmiye Sultan ile evlenmiştir. Abdurrahman Erzincani Hazretleri ve Necmiye Sultan’ın kabirleri Darende’nin Balaban mahallesinde yer alan Abdurrahman Erzincani Camii içerisindedir.
Somuncu Baba’nın çocukları kimdir?
- Şeyh Hâmid-i Veli Somuncu Baba Hazretlerinin; Yusuf Hakiki, Halil Taybi ve M. Said Taybi isimlerinde 3 oğlu Mahmude isminde bir kızı olduğu tarihi kayıtlarda geçmektedir.
Somuncu Baba’nın torunları günümüzde var mı?
- Şeyh Hâmid-i Velî Hazretlerinin oğulları Yusuf Hakiki ve Halil Taybi vasıtasıyla nesli günümüze kadar ulaşmıştır. Yusuf Hakiki vasıtasıyla soyu Aksaray’da, Halil Taybi vasıtasıyla soyu Darende’de günümüzde devam etmektedir. 20.yüzyılın tanınmış mutasavvıflarından Es-Seyyid Osman Hulûsi Efendi 12.kuşaktan Şeyh Hâmid-i Velî Hazretlerinin soyundandır.
Somuncu Baba Türbesi nerede?
- Şeyh Hâmid-i Velî Somuncu Baba Türbesi Malatya’nın Darende ilçesinde yer almaktadır.
Seyyidlik ve Nakîbu'l Eşraflık
Tarihçi-Yazar Rasul Kesenceli
