Haritada Yer Alan Konumlar
Gül Şehri Somuncu Baba diyârı Darende’mize hoş geldiniz! Darende’nin tarihi, kültürel ve turistik mekanlarına yer verilen, illüstrasyon tekniği ile hazırlanmış Malatya Darende Turizm haritası, Hulusi Efendi Vakfı tarafından basımı yapılarak Somuncu Baba Külliyesi civarında ziyaretçilerin beğenisine sunuldu. Malatya Darende Turizm haritasında yer alan konumlar hakkında sayfamızda kısa bilgiler bulabilirsiniz.
Şeyh Hâmid-i Velî
Somuncu Baba Külliyesi
“Somuncu Baba” adıyla bilinen Şeyh Hamid-i Veli Hazretlerinin türbesinin yer aldığı Külliye, Darende’nin en fazla ziyaretçi ağırlayan merkezidir. Türbe, Cami, Müze ve kütüphane bölümleri ile Külliye ziyaretçilerine ücretsiz olarak hizmet vermektedir. Külliye; manevi atmosferi, doğal güzellikleri ve mimari özellikleri ile her yıl yüzbinlerce misafir ağırlamaktadır. Külliye Darende ilçe merkezine 3 km uzaklıktadır.
Es-Seyyid Osman
Hulûsi Efendi Vakfı
Şeyh Hamid-i Veli Somuncu Baba ahfâdından, âlim, mütefekkir ve divân şâiri Es-Seyyid Osman Hulûsi Efendi tarafından kurulan Vakıf, Şeyh Hamid-i Veli Somuncu Baba Külliyesi başta olmak üzere bölgedeki bir çok cami, okul, kütüphane ve tarihi eserin hem yapımını, hem restorasyonunu hem de günümüzde korunmasını amaç edinmiştir.
Hamidiye Çarşısı
Somuncu Baba Külliyesi’ne gelen misafirlerin genel ihtiyaçları için inşa edilmiş olan Hamidiye Çarşısı’nda; Wc lavabolar, otopark, şadırvan, market, yöresel ürünler, hediyelik eşya, kitap ve gümüş eşya mağazaları ile güvenlik merkezi bulunmaktadır.
Özellikle wc-lavaboların estetik olarak mükemmelliği, temizlik açısından kusursuz olması ve ücretsiz hizmet vermesi misafirler tarafından takdir edilmektedir.
Kudret Havuzu
Tohma Kanyonu içerisinde kayalıktan yaz kış 22 derece olarak kaynayan termal suyun doldurduğu Kudret Havuzu, açık hava yüzme havuzu olarak hizmet vermektedir.
Sıcak yaz günlerinin en fazla misafir ağırlayan merkezlerinden Kudret Havuzu Darende turizmine büyük katkı sağlamaktadır.
Tohma Kanyonu
Jeolojik dönemlerdeki kırılmalarla oluşan, sarp kayalıklar arasından akan Tohma Irmağını taşıyan Tohma Kanyonu yaklaşık 20 km uzunluğundadır. Kanyonun çilehane bölgesindeki bölümü Somuncu Baba Külliyesi ve Somuncu Baba Çilehanesi arasını kapsamakta olup gezintiye açıktır.
Bu bölümde; ücretsiz mesire alanları, balıklı kuyular, çilehane ve özel restoran-kafe işletmeleri bulunmaktadır. Kanyonun Kudret Havuzu – Hulusi Efendi Devlet Hastanesi arasındaki bölümü ise güvenlik gerekçesiyle Darende Kaymakamlığı tarafından ziyarete kapatılmıştır.
Balıklı Kuyular
Tohma Kanyonu içerisinde çilehane bölgesinde yer alan balıklı kuyular, kayalıklar arasındaki kuyulardan balıkların çıktığı bölümdür. Bu balıkların Şeyh Hamid-i Veli Somuncu Baba Hazretlerinden yadigar kaldığına inanılmaktadır.
Balıklı kuyular ile Somuncu Baba Türbesi önündeki balıklı havuz arasında ring atan balıkların bakımı Hulusi Efendi Vakfı tarafından yapılmaktadır.
Mesire Alanları
Tohma Kanyonu içerisinde Çilehane bölgesinde gelen misafirlere ücretsiz olarak hizmet veren mesire alanları kurulmuştur. Özel işletmeler yerine kendi yiyeceklerini tercih eden misafirlerin istifade edebileceği mesire alanlarının temizliği ve bakımı Hulusi Efendi Vakfı tarafından karşılanmaktadır.
Somuncu Baba Çilehanesi
Şeyh Hamid-i Veli Somuncu Baba Hazretlerinin halktan uzak bir şekilde ibadet etmek kastıyla inşa ettiği çilehane tohma kanyonu içerisinde yer almaktadır. Restorasyonu yapılan çilehane ziyarete açık olup çevresinde ücretsiz mesire alanları ve özel işletmeler bulunmaktadır.
Tarihi Hacı Müşrif Minaresi
Darende’nin tarihî yapılarından olan, yalnız minareler kesme taştan inşa edilmiştir. İlçe merkezinin çeşitli dönemlerde yer değiştirmesiyle mahallelerin harap olması, camilerinin yıkılması nedeniyle yalnız kalan minareler hakkında çeşitli hikayeler de anlatılmaktadır.
Hacı Müşrif Minaresi eski Darende bölgesinde Somuncu Baba Külliyesine 300m mesafededir. Onaltıgen gövdeli olan minare kayıtlara göre 1740 yılında Abidin Paşa tarafından yaptırılmıştır. Vakıflar Genel Müdürlüğünce restore edilmiştir.
Hulusi Efendi’nin
Doğduğu Ev – Müze
Mutasavvıf ve divân şâiri Es-Seyyid Osman Hulusi Efendi’nin doğduğu ev restore edilerek müze olarak ziyarete açılmıştır.
Hacılar Şeyhli Mahallesinde, Somuncu Baba Külliyesi’ne 5 km mesafede bulunan müzede Darende’nin tarihi kültürüne ışık tutan eşyalar sergilenmektedir.
Ayrıca müze önünde Şeyh Hamid-i Veli ahfâdından şâir Salih Nihânî Hazretlerinin de yer aldığı “Seyyidler Türbesi” bulunmaktadır.
Gerek türbe gerekse Hacılar Şeyhli Câmii Hulûsi Efendi Vakfı tarafından restore edilmiştir.
Tarihi Zengibar Kalesi
Darende’nin kuzey yamaçlarında bulunan ve Sengbar ismi ile anılan Zengibar Kalesi’nin kitabesi bulunmamaktadır. Seng-bâr, Farsçada Taşkale anlamına gelen bir sözcüktür.
Kalenin yekpare bir kaya parçası üzerine kurulduğu düşünülürse, daha önce kaleyi ele geçirmiş olan Perslerin Kale’ye bu ismi verdiği sanılmaktadır. İki sahabe mezarının da bulunduğu rivayet edilen kale; giriş kapısı, burçları, kral köşkleri ve su kanallarının kalıntıları ile yüzyıllar öncesindeki medeniyetlerin bugünlere taşınan izlerini bünyesinde saklamaktadır. Kale kapısı 2010 yılında restore edilmiştir.
Tarihi Dânâ Bey Minaresi
Darende’deki yalnız minarelerden Dânâ Bey Minaresi, kesme taştan inşa edilmiş ve şerefe korkulukları ile külahı yıkılmıştır.
Kayıtlara göre 1727 yılında Osmanlı paşalarından Hacı Hüseyin Paşa tarafından yapılmıştır. Vakıflar Genel Müdürlüğü tarafından restore edilen minare, Özel Hacı Naciye Ateş Okulları bahçesinde yer almaktadır.
Tarihi Ulu Camii
Darende Ulu Camii veya tarihi kayıtlardaki adıyla Darende Cami-i Kebîri ilk olarak 14.-15. yüzyıllarda Memluklar döneminde inşâ edilmiştir. Günümüzde Zâviye Mahallesinde yer alan Camii, eski dönemde çarşı merkezi burada olduğu için merkezi bir cami olarak kullanılmıştır.
Zaman içerisinde çarşı merkezinin de değişmesi ile birlikte Ulu Camii de yıkılmış, taş ve kemerleri Darende’nin farklı yerlerindeki yapılarda kullanılmıştır. Sadece minaresi ayakta kalan Camii 1971 yılında Darendeli iş adamı M.Nuri Sabuncu tarafından tekrar bina haline getirilmiştir. Uzun yıllar âtıl durumda kalan binâ, M.Nuri Sabuncu’nun vârisleri tarafından Cami yapılmak üzere Hulusi Efendi Vakfı‘na devredilmiştir.
Hulusi Efendi Vakfı tarafından ahşap tavan kaplaması ve taş işçiliği ile yeniden inşa edilen Camii 18 Kasım 1994 tarihinde ibadete açılmıştır. Camii’nin tarihi minaresi Hulusi Efendi Vakfı’nın girişimleri ile Vakıflar Genel Müdürlüğü tarafından restore edilmiştir.
Tarihi Hasan Paşa Minaresi
Eski Darende olarak tabir edilen mevkide yer alan, tarihi kayıtlarda Çarşı Camii, Hüseyin Paşa Camii ve Hasan Paşa Camii olarak geçen camiinin günümüze minaresi ulaşmıştır.
19.yüzyıla kadar Cami, Medrese, Bedesten ve Hamam ile çarşı merkezi konumundaki bu bölgede yer alan eserler vakıflar genel müdürlüğü tarafından restore edilmiştir.
Tarihi Yusuf Paşa Bedesteni
Darendeli Yusuf Paşa; Osmanlı padişahlarından Sultan Üçüncü Mustafa (1757–1774) döneminde yaşamıştır. Urfa valisi iken Urfa’da bir medrese ve hayrat tesis etmiştir. Bedesten dikdörtgen planlı olup, Osmanlı döneminde yapılmış, kapalı çarşı planını yansıtmaktadır.
Yapının dış duvarları muntazaman kesme taş¸ iç duvarları ve tonoz örtüsü moloz taştandır. Eskişehir mevkiinde bulunan bedesten, aynı zamanda Darende’nin en eski çarşı merkezlerinden olup, içerisinde 36 adet dükkân bulunmaktadır. Kaymakamlık ve Hulusi Efendi Vakfının hazırlamış olduğu ortak proje ile Vakıflar Genel Müdürlüğü tarafından restorasyonu yapılmıştır.
Tarihi Hüseyin Paşa Hamamı
Hüseyin Paşa Hamamı, 1743 yılında Hüseyin Paşa tarafından Darende’nin Eski Şehir denilen mevkiinde yaptırılmıştır. Yusuf Paşa Bedesteni’nin kuzeybatısında yer almaktadır.
Doğu-batı doğrultusunda dikdörtgen bir sahaya oturan hamam; Türk hamamlarının genel mimari özelliklerini göstermektedir. Vakıflar Genel Müdürlüğü tarafından restore edilen Hamam ziyarete kapalı durumdadır.
Hulusi Efendi Devlet Hastanesi
Mutasavvıf ve divân şâiri Osman Hulûsi Efendi’nin en önemli projelerinden olan Hastanenin temeli 2000 yılında atılmış, 2006 yılında hizmet vermeye başlamıştır.
Osman Hulusi Efendi’nin Divan-ı Hulusi-i Darendevi adlı eserinin gelirlerini bağışladığı Hastane, Hulusi Efendi Vakfı tarafından inşa edilerek Sağlık Bakanlığına devredilmiştir. Malatya Darende Turizm haritası panosunda yer verilen Fizik Tedavi Hastanesi ise Hulusi Efendi Devlet Hastanesine bağlı bir kuruluş olarak hizmet vermektedir.
Hasan Gazi Türbesi ve
Şehitlik Anıtı
Seyyid Hasan Gazi Hazretleri, Peygamber Efendimiz (sav)’in torunlarından, Hüseyin Gazi’nin kardeşi, Seyyid Battal Gazi’nin amcası ve kayınpederidir. Abbasiler döneminde Zengibar kalesinin kuşatmasında şehit olmuştur. (Miladi 830)
Hasan Gazi Türbesi Hulusi Efendi Vakfı tarafından projelendirilerek yeniden inşâ edilmiş, 26 Ağustos 2005 tarihinde ziyarete açılmıştır. Türbenin mimarî estetiği, Hz. Hüseyin (ra) Efendimizin Kerbelâ’daki mübarek kabri şeriflerinin kubbe mimarisini hatırlatmaktadır.
Türbe binasının kuzey tarafına ise Darendeli şehitlerimiz adına Şehitlik Anıtı inşa edilmiştir. 1. Dünya Savaşı’nda, İstiklâl harbinde, Osmanlı-Rus harbinde, Kore’de, Trablusgarb’da, terörle mücadelede ve 15 Temmuz kalkışmasında şehit olan Darendeli şehitlerimizin adları mermer levhaya yazdırılarak şehitlik anıtı içerisine asılmış ve adları ölümsüzleştirilmiştir.
Günpınar Şelalesi
Günpınar Şelalesi, Aşudu diye de bilinen, Günpınar Köyü sınırları içerisinde; Tohma Çayı yatağında yer alan, 40-50 metre yüksekliğinde kayaların arasından suyun aktığı bir şelaledir. Turizme açık sit alanıdır.
Ülkemizin birkaç doğal şelalesinden birisi olan Günpınar Şelalesi, 2019 yılında ülkemizin 243. tabiat parkı ilan edilmiştir. Darende ilçe merkezine 8 km, Malatya-Kayseri D-300 karayoluna 5 km mesafededir.
Tarihi Aslantaşlar
Aslan figürü bu topraklarda hüküm sürmüş bütün medeniyetler tarafından güç ve iktidarın sembolü olmuştur. Mezarlara, anıtlara, kaya yüzeylerine ve paralara işlenen aslan figürünün en güzel örneklerinden biri de Darende’dedir.
İlçenin 20 km. güneybatısında kalan Yeniköy’ün hemen yakınında göz alabildiğince uzanan bir ovanın ortasında bulunan aslan heykelleri güney-kuzey yönünde ayakta durur vaziyettedir. Hitit dönemine ait olan ve yaklaşık M.Ö. 2000 yıllarından kalma heykellerin baş yüksekliği 2 metre, gövde uzunluğu 2,5 metredir.
Sadrazam Mehmet Paşa Külliyesi
Darende’nin çıkardığı paşalarla tanınmış olan Cebecizâdeler ailesinden olan Cebecizâde Mehmet Paşa sultan 1.Abdülhamid döneminde Sadrazamlık yapmıştır. 1784 yılında vefatından sonra kendi yaptırmış olduğu Külliye içerisine defnedilmiştir.
Külliyeden bu güne sadece kütüphane ve minaresi kalmıştır. Külliyenin yapım tarihi 1778’dir. Bu tarihî yapının tahrip olması sonucu, Osman Hulusi Efendi’nin girişimleri ile 1980 yılında Sadrazam Mehmet Paşa adına yeni bir kütüphane yaptırılmıştır.
Tarihi Darende Evleri
Darende ilçesi Heyiketiği Mahallesi’nde bulunan ev, Darende ev mimarisinin en güzel örneklerindendir. Taş temel üzerine kerpiçten yapılmış olan eve kanatlı bir kapıdan girilir.
Kapının sağında ve solunda iki şahniş (çıkma) yer alır. Ara duvarları bağdadi; döşemeleri ahşap olup zemin ve birinci katta ocaklıklar mevcuttur. Arka cephede bahçeye açılan bir kapısı daha bulunmaktadır. Üzeri sac kırma çatı ile örtülüdür.
Darende Kent Müzesi
Darende´de 1920 yılında taş, ahşap ve kerpiç kullanılarak inşa edilen ve Numune Mektebi ile Cumhuriyet İlköğretim Okulu olarak uzun yıllar kullanılan, binlerce mezun veren tarihi bina Darende Belediyesi’nin girişimleri restore edilerek Darende Kent Müzesine dönüştürülmüştür. Darende’de kullanılan tarihi eşyaların sergilendiği, Darende’nin yetiştirdiği önemli simalar hakkında bilgilerin verildiği müze ilçe merkezindedir.
Zaimoğlu Çarşı Camii
Darende’nin ilçe merkezinde, Malatya-Kayseri karayolu üzerinde bulunan cami ilçemizin sembol eserlerindendir. Taş mimarisi ile dikkatleri çeken cami eskisinin yıkılması üzerine Osman Hulûsi Efendi’nin önderliğinde Darendeli Zaimoğlu ailesinin katkıları ile yeniden inşa edilmiş 1979 yılında ibadete açılmıştır.
Tarihi Yenice Tümülüsü
İlçemiz Darende’ye bağlı Yenice Beldesinde bulunan tarihî Maşattepe Anıt Mezarı 1989 yılında yapılan kazı çalışmalarında gün ışığına çıkarılmıştır. Mezar içten düzeltilmiş dıştan moloz, taş ve toprakla dolgulandırılmış çift dramos (mekân) yapıda; boşlukta ahşap sanduka (tabut) içerisinde bir adet kadın cesedi bulunmuştur.
Mekân içerisinde M.Ö. 1. yüzyıla ait taşınır nitelikte küçük ve maddî değerine paha biçilemeyen tarihî eserler ilimiz Malatya Müzesi’nde teşhire sunulmuştur.
Medişeyh Türbesi
Tâbiînden Seyyid Abdurrahman Gazi ’nin kabrinin yer aldığı Türbe; Darende ilçe merkezine 10 km mesafede bulunan Karşıyaka/Medişeyh mahallesindedir. Seyyid olması sebebiyle “Medineli Şeyh” olarak bilinmiş zaman içerisinde “Medişeyh” olarak tanınmıştır.
Türbe; yıkılmaya yüz tutmuş bir vaziyette iken Hulûsi Efendi Vakfı tarafından yeniden imar ve ihya edilmiştir. Modern mimari tasarımla tamamen taş işçiliği ile yeniden inşa edilen Türbe, 1997 yılında ziyarete açılmıştır.
Tohma ırmağının kenarında, Kayseri-Malatya kara yolunu kullanan yolculara ve ziyaretçilere, dinlenip ibadet edebilecekleri huzurlu bir mekan sunan Türbe, Diyanet İşleri Başkanlığı tarafından görevlendirilmiş görevlisi ile Cami olarak da hizmet vermektedir.
Balaban İçmeleri
Darende’nin ilçe merkezine 15km uzaklıktaki Balaban mahallesinde yer alan içmeler, mesire alanları ve sosyal tesisleri ile hizmet veriyor. Buradan çıkan suyun başta böbrek ve safra kesesi taşları olmak üzere çok sayıda hastalığa iyi geldiği biliniyor.
Abdurrahman Erzincani Camii
Yıldırım Beyazıt Han dönemi meşâyıhlarından Seyyid Abdurrahman Erzincânî Hazretleri Şeyh Safiyyüddin Erdebilî’nin halifelerindendir. Şeyh Hamid-i Veli Somuncu Baba Hazretlerinin kayınpederidir. Darende ilçe merkezine 15 km uzaklıkta bulunan Balaban mahallesinde 1432 yılında vefât etmiştir.
Osman Hulusi Efendi’nin Dernek Başkanı olarak yapımına vesile olduğu değişik mimari tarzı ile dikkat çeken Camii tamamı kesme taştan olmak üzere 1960’lı yıllarda inşa edilmiştir. Caminin yapı şekli Peygamberimiz(sav)’in otağını, minaresi de sancağını sembolize etmektedir. Modern cami mimarisi örneklerinden biri olarak kabul edilen proje, üniversitelerimizin mimarlık fakültelerinde örnek olarak gösterilmekte ve derslerde incelenmektedir.
Türbe bölümünde Seyyid Abdurrahman Erzincani Hazretlerinin yanı sıra oğlu Şeyh Muhammed ve kızı Necmiye Sultan‘ın da kabirleri bulunmaktadır.
Tarihi Ozan Anıtı – Mescidi
Ozan Köyü yakınlarında 8. yüzyıldan kalma taş yapı, küçük bir kilise olarak kullanılmış, Battal Gazi tarafından mescide çevrilmiştir. Ozan Mescidi olarak bilinen bu mescit ilçe merkezine 50km uzaklıkta, Tohma Çayı kenarında bahçelik alanlar içerisinde yer almaktadır. Malatya Darende Turizm haritası panosunda yer alan mekanlardan ilçe merkezine en uzak olan merkez burasıdır.
Fikri Çalışkan Sanat Evi
Emekli öğretmen Fikri Çalışkan’ın doğadan aldığı malzemelerle yaptığı minyatür sanat eserlerinin gezildiği sanat evidir.
Sanat evinden sergilenen eserlerde geçmiş kültürümüz ve turistik mekanlar anlatılıyor.